Hướng dẫn Soạn bài bác Đại cáo bình Ngô - tiếp theo chi tiết nhất. Với bạn dạng soạn văn 10 này các các bạn sẽ được trả lời cục bộ các câu hỏi trong phần Đọc- hiểu với Luyện tập chi tiết nhất, qua đó nắm rõ nội dung bài bác học.
Bạn đang xem: Ngữ văn 10 đại cáo bình ngô
Soạn bài: Đại cáo bình Ngô - tiếp sau (chi tiết)
Hướng dẫn học bài
Câu 1 (trang 23 SGK Ngữ Văn 10 tập 2)
- tứ phần:
+ Đoạn 1: " từ trên đầu ....đến triệu chứng cứ còn ghi": xác định tư tưởng nhân nghĩa cùng chân lý hòa bình của Đại Việt.
+ Đoạn 2: " Vừa rồi.... Ai bảo thần nhân chịu đựng được": tố giác thủ đoạn và hành vi dã man của quân giặc (giặc Minh)
+ Đoạn 3: " Ta đây.... Cũng là không thấy xưa nay": tình tiết của trận chiến đấu.
+ Đoạn 4: Còn lại: Tuyên cáo bình thường để toàn dân biết thắng lợi trọng đại, khẳng định hòa bình trên toàn giáo khu và rút ra bài học kinh nghiệm lịch sử.
Câu 2 (trang 23 SGK Ngữ Văn 10 tập 2)
a) phần đông chân lí để triển khai chỗ dựa, làm địa thế căn cứ xác đáng cho bài toán triển khai toàn bộ nội dung bài bác cáo là:
- Một là bốn tưởng nhân nghĩa:
“Việc nhân nghĩa cốt ở yên ổn dân
Quân điếu phát trước lo trừ bạo”
Tư tưởng nhân ngãi là tư tưởng thống độc nhất và xuyên suốt trong cục bộ tác phẩm của Nguyễn Trãi. Đối cùng với ông, làm vua trước hết đề xuất biết chăm lo đời sống và làm việc cho nhân dân, lo mang đến dân tất cả một cuộc sống thường ngày yên ổn, nóng no, hạnh phúc, phải biết trừng trị phần lớn kẻ gồm tội cùng với nhân dân.
Tác mang cũng xác minh kẻ nào đi ngược lại với nhân nghĩa ấy, kẻ đó sẽ bị thất bại:
Lưu Cung tham công nên thất bại
Triệu Tiết mê thích lớn đề nghị tiêu vong
Cửa Hàm Tử bắt sống Toa Đô
Sông Bạch Đằng làm thịt tươi Ô Mã
Việc xưa coi xét
Chứng cớ còn ghi
- Hai là quyền độc lập, tự nhà của một khu đất nước: Đây là cơ sở, là tiền đề làm điểm tựa để đường nguyễn trãi triển khai nội dung bài bác cáo. Tuy nguyễn trãi chưa kể tới quyền con bạn nhưng tự do dân tộc thì rất rõ nét:
Như nước Đại Việt ta trường đoản cú trước
Vốn xưng nền văn hiến sẽ lâu
Núi sông khu vực đã chia
Phong tục bắc vào nam cũng khác
Từ Triệu, Đinh, Lý, è cổ bao đời gây nền độc lập
Cùng Hán, Đường, Tống, Nguyên mỗi bên xưng đế một phương
Tuy to gan lớn mật yếu từng thời gian khác nhau
Song kỹ năng đời nào cũng có
=> Giọng văn mang đậm chất sử thi, sôi nổi, trường đoản cú hào, lí luận chặt chẽ, đanh thép, bằng chứng giàu mức độ thuyết phục, người sáng tác đã giới thiệu những địa thế căn cứ xác đáng trong trong thực tế lịch sử khẳng định quyền chủ quyền của dân tộc.
b) Đoạn mở đầu có ý nghĩa sâu sắc như lời tuyên ngôn chủ quyền vì phố nguyễn trãi đã mở đầu bài Đại cáo bình Ngô bằng cơ sở có tính pháp lí, chủ quyền của dân tộc ta đã tất cả cơ sở tự thực tiễn lịch sử dân tộc (có nền văn hiến đang lâu, núi sông bờ cõi đã chia, bao đời vua làm nên nền độc lập…). Sau này (1945) trong bản Tuyên ngôn độc lập, Hồ chủ tịch cũng dẫn lời Tuyên ngôn độc lập năm 1976 của nước Mĩ và bản Tuyên ngôn nhân quyền với dân quyền năm 1791 của pháp làm cửa hàng pháp lí để tiến hành nội dung cho bản tuyên ngôn chủ quyền ->Đoạn mở đầu Đại cáo bình Ngô đích thực là phiên bản tuyên ngôn.
c) tác giả dùng hồ hết từ ngữ đầy mức độ thuyết phục, lập luận sắc đẹp bén để làm nổi bật niềm tự hào dân tộc: đối chiếu ngang hàng giữa các triều đại của nước ta với những triều đại của phương Bắc (Triệu, Đinh, Lý, è – Hán, Đường, Tống, Nguyên), dùng đông đảo từ ngữ mang tính chất xác định (từ trước, đang lâu, vẫn chia, cũng khác, đời nào cũng có, vậy nên, tham công đề xuất thất bại, mê thích lớn cần tiêu vong, chứng cứ còn ghi) -> tuyên bố, xác minh chủ quyền, niềm tự hào dân tộc.
Câu 3 (trang 23 SGK Ngữ Văn 10 tập 2)
a) mọi âm mưu, hành vi tội ác của giặc Minh:
- Đầu tiên tác giả vạch trần âm mưu xâm lược của giặc Minh: chỉ ra luận điệu gian trá của quân giặc: lợi dụng tình hình chính sự rối loạn của non sông ta, liên hiệp với bè phái bán nước âm mưa xâm lấn nước ta: “Nhân họ Hồ chính sự phiền hà…Bọn gian tà chào bán nước cầu vinh”
- Để đạt được mục đích đó, chúng đã đàn áp dân chúng ta cùng với những hành động dã man: sát hại người dân vô tội, tách bóc lột mức độ lao động, vơ vét của cải:
“Nướng dân đen trên ngọn lửa hung tàn
…góa bụa khôn cùng”
Cảm giác đâu đây vẫn còn đó những giọt mồ hôi, nước mắt cùng máu xương của biết bao fan dân vô tội. Giọng văn nghe thiệt bi thảm, xót xa, yêu thương cho số trời con bạn bất hạnh. Nỗi uất hận được dồn nén cùng tuôn trào khi phố nguyễn trãi chỉ mặt, vẽ ra cả một bè lũ súc sinh:
Thằng há miệng, đứa nhe răng, huyết mỡ bấy no nê không chán
Lòng căm phẫn được đẩy lên ngùn ngụt vút trời cao khi người sáng tác khái quát lác sự tàn ác của quân giặc bằng các hình tượng trúc phái nam Sơn, nước Đông Hải -> lấy cái tận thuộc để diễn đạt tội ác mọi rợ của giặc quan yếu nào tha đồ vật được.
Độc ác thay, trúc phái nam Sơn không ghi không còn tội
Dơ không sạch thay, nước Đông Hải ko rửa sạch sẽ mùi
=> Âm mưu thâm hiểm nhất của giặc Minh chính là xâm lược nước ta. Chúng mượn phương pháp “Phù Trần, diệt Hồ”, nhưng thực chất là muốn thôn tính giật nước ta. Tội ác man di nhất của chúng là sự tàn sát, vơ vét của nả, tách bóc lột nhân dân. Bọn chúng thẳng tay lũ áp chém giết những người dân vô tội.
b) tác giả dùng những thủ pháp nghệ thuật đặc sắc để tố cáo tội ác kẻ thù:
Bằng lối đối chiếu ẩn dụ với bằng chứng cụ thể, sinh động, ngòi cây bút của nguyễn trãi rất linh hoạt: tác giả đứng bên trên lập trường của dân tộc bản địa để gạch rõ thủ đoạn của kẻ thù, xuất phát từ lập trường nhân phiên bản khi nói về tội những của quân địch.
- thành công nhất về thẩm mỹ và nghệ thuật trong đoạn nhắc tội quân giặc là ngôn ngữ, hình ảnh và giọng văn. Ngoài đặc trưng của thể cáo là câu văn biền ngẫu, sóng đôi, đối ngẫu, ngôn ngữ, hình hình ảnh và giọng văn của đường nguyễn trãi thực sự thu hút người đọc. Lời văn đanh thép, thống thiết:
+ khi uất ức căm giận trào sôi: Độc ác thay,… dơ bẩn thay,…
+ lúc đầy chiều chuộng đến xót xa:
- người bị ép xuống biển dòng lưng mò ngọc, ngán cụ cá mập, thuồng luồng
Kẻ bị đem vào núi đãi cát tìm vàng, khổ một nỗi rừng sâu, nước độc
- Nướng dân black trên ngọn lửa hung tàn
Vùi quân đỏ xuống dưới hầm tai vạ
Bản tuyên ngôn của đường nguyễn trãi chứa đựng nguyên tố nhân phiên bản của phiên bản tuyên ngôn nhân quyền. Tác giả đã phơi bày toàn cục hành hễ tàn độc của giặc Minh trên khu đất Việt: giết hại nhân dân còn tàn sợ hãi cả môi trường thiên nhiên sống. Đó là hành vi của kẻ chiếm nước, quân phi nghĩa.
Câu 4 (trang 23 SGK Ngữ Văn 10 tập 2)
a. Quá trình đầu cuộc khởi nghĩa Lam tô được tác giả tái hiện bởi những cụ thể cụ thể:
+ Địa bàn khởi nghĩa hẻo lánh: “Núi Lam sơn … nương mình”
+ Cuộc khởi nghĩa nổ ra lúc quân thù sẽ mạnh: “Vừa khi… mạnh”
+ Lực lượng nghĩa quân hết sức mỏng: “Tuấn kiệt… mùa thu”
+ Lương thảo, binh sĩ thiếu thốn:
Khi Linh sơn lương hết mấy tuần
Khi Khôi huyện quân không một đội
- Người hero Lê Lợi vượt trội cho cuộc khởi nghĩa tất cả ý chí, bao gồm quyết tâm:
Vốn gồm xuất thân thông thường nhưng Lê Lợi lại có phẩm chất và tính bí quyết của một bậc hero (có lòng phẫn nộ giặc sâu sắc, gồm lý tưởng, hoài bão lớn lao, gồm quyết tâm thực hiện lý tưởng..). Với sức khỏe của bốn tưởng nhân nghĩa, mục đích của cuộc chiến đấu cộng với tài trí mưu lược của Lê Lợi cùng sự đoàn kết sức khỏe của cả dân cùng quân ta vẫn đưa bọn họ đến thắng lợi vẻ vang.
b. Lúc tái hiện giai đoạn phản công chiến hạ lợi, bài cáo mô tả chiến thắng những bước đầu ở 2 tỉnh Thanh Hóa với Nghệ An. Tiếp nối cuộc khởi nghĩa giành thành công ở các tỉnh phía Bắc. Sự khác biệt cơ bạn dạng là ta càng tấn công càng thắng lớn, giặc càng ngoan vắt bảo thủ, chiến bại càng nặng trĩu nề, nhục nhã:
“Chẳng tiến công mà bạn chịu khuất, ta trên đây mưu phạt, chổ chính giữa công.
Tưởng chúng biết lẽ ăn năn, đề nghị đã cố gắng lòng đổi dạ
Ngờ đâu vẫn đương mưu tính, lại còn chuốc tội gây oan”
Cuộc pk còn tiếp diễn, tính khốc liệt cứ tăng dần:
Ta trước đã điều binh thủ hiểm, chặt mũi tiên phong
Ta lại sai tướng chẹn đường, giỏi nguồn lương thực
Ngày mười tám, trận đưa ra Lăng, Liễu Thăng thất thế
Ngày hai mươi, trận Mã Yên, Liễu Thăng cụt đầu
Ngày hăm lăm, bá tước đoạt Lương Minh bại trận tử vong
Ngày hăm tám, thượng thư Lí Khánh cùng kế tự vẫn
+ Quân ta biểu hiện khí vắt hừng hực:
Sĩ tốt kén anh hùng hổ
Bề tôi chọn kẻ vuốt nanh
Gươm mài đá, đá núi cũng mòn
Voi uống nước, nước sông phải cạn
Đánh một trận, sạch không kình ngạc
Đánh nhị trận, tan tác chim muông
Nổi gió to trút không bẩn lá khô
Thông tổ loài kiến phá toang đê vỡ”
+ kẻ thù thất bại thảm hại:
. Liễu Thăng thất thế
. Liễu Thăng cụt đầu
. Bá tước đoạt Lương Minh chiến bại tử vong
. Thượng thư Lí Khánh thuộc kế trường đoản cú vẫn
. Quân Vân Nam nghi vấn khiếp vía mà lại vỡ mật
. Quân Mộc Thạch xéo lên nhau chạy để thoát thân
. Rõ ràng càng đánh, ta càng mạnh. Địch càng tiến công càng thua.
Chiến thắng vẻ vang của ta được mô tả qua phần đông hình tượng đa dạng được đo bằng sự rộng lớn kì vĩ của thiên nhiên. Ta liên tiếp giành được thành công vẻ vang. Quân địch thất bại nhục nhã, ê chề, rút quân về nước.
=> người sáng tác dựng lên bức ảnh toàn cảnh cuộc khởi nghĩa Lam đánh với cây viết pháp thẩm mỹ đậm chất nhân vật ca, dùng những động từ liên kết với nhau kết hợp với các tính tự chỉ nút độ ở điểm buổi tối đa chế tạo ra thành nhị mảng đen trắng đối lập thể hiện khí thế thành công của ta và sự thất bại của kẻ thù.
Nguyễn Trãi làm khá nổi bật tính chất chính đạo nhân đạo sáng sủa ngời của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn.
- Để làm cho rõ chiến thắng của cuộc khởi nghĩa Lam tô và chiến bại nhục nhã của địch, phố nguyễn trãi đã sử dụng thành công xuất sắc nhiều thủ thuật nghệ thuật sệt sắc:
+) Liệt kê: Điều binh thủ hiểm,sai tướng chẹn đường, ngày mười tám Liễu Thăng thất thế, ngày nhì mươi Liễu Thăng cụt đầu, ngày hăm lăm Lương Minh bại trận tử vong, ngày hăm tám Lí Khánh cùng kế từ bỏ vẫn. Đánh một trận sạch mát không kình ngạc, đánh hai trận rã tác chim muông….
+) Đối lập, đối chiếu tương phản thân quân ta cùng quân địch:
Quân ta:
- Trận người thương Đằng sấm vang chớp giật
Miền Trà lạm trúc chẻ tro bay
- Sĩ khí đã hăng
Quân Thanh càng mạnh
- Thừa win ruổi dài. Tây tởm ta chiếm phần lại.
Tuyển binh tiến đánh.
Đông Đô khu đất cũ thu về
- Sĩ tốt kén người hùng hổ
Bề tôi chọn kẻ vuốt nanh
- Gươm mài đá, đá núi yêu cầu mòn
Voi uống nước, nước sông nên cạn.
- Đánh một trận sạch sẽ không kình ngạc
Đánh nhì trận tan tác chim muông
Quân địch:
- nai lưng Trí, sơn Thọ nghe hơi nhưng mà mất vía.
Lí An, Phương thiết yếu nín thở ước thoát thân.
- Ninh Kiều máu chảy thành sông tanh hôi vạn dặm.
Tốt Động thây chất đầy nội nhơ để nghìn năm.
- Phúc trung ương quân giặc, è cổ Hiệp đã buộc phải bêu đầu.
Mọt gian kẻ thù. Lí Lượng cũng đành vứt mạng.
- vương Thông gỡ thay nguy mà ngọn lửa cháy lại càng cháy. Mã Anh cứu vãn trận đánh, cơ mà quân ta hăng lại càng hăng.
=> áp dụng hình ảnh, từ ngữ so sánh mạnh để mô tả sự áp hòn đảo thắng núm của quần chúng. # ta cùng sự lose thảm sợ hãi của giặc Minh.
+) Câu văn lâu năm ngắn, tạo thành nhịp điệu không giống nhau: tác giả sử dụng rất nhiều câu ngắn gọn tạo thành nhịp điệu to gan mẽ, đanh chắc biểu thị khí gắng mãnh liệt của quân ta (gươm mài đá… đê vỡ). Sử dụng những câu dài sử dụng để miêu tả thất bại của giặc nhiều không đề cập xiết (Bị ta chặn ở Lê Hoa, quân Vân Nam nghi ngại khiếp vía nhưng mà vỡ mật. Thảm bại quân ta ở cần Trạm, quân Mộc Thạnh xéo lên nhau chạy để thoát thân). Câu văn chuyển đổi thật linh động vừa quyến rũ tha thiết, vừa xung khắc họa rõ rệt khí thế hừng hực mạnh mẽ của nghĩa quân, vừa tự khắc họa sự chảy tác tơi bời của quân giặc.
Câu 5 (trang 23 SGK Ngữ Văn 10 tập 2)
Khi biểu đạt chiến thắng lịch sử hào hùng vẻ vang, tác giả dùng giọng văn hào sảng, hùng tráng. Khi truyền đi lời tuyên bố nền hòa bình dân tộc, giọng văn tất cả phần sâu lắng, trịnh trọng và thiêng liêng. Lân cận đó, nguyễn trãi dùng hầu như từ ngữ mang tính chất chất khẳng định, chấm dứt khoát, mạnh bạo mẽ: Từ trên đây vững bền, Từ phía trên đổi mới… nối sát với mọi từ Hán Việt: làng mạc tắc, tổ quốc -> tạo cho lời tuyên tía mang phần sắc đẹp thái thiêng liêng và long trọng hơn, thể hiện niềm vui mừng với niềm trường đoản cú hào của dân tộc. Cả một thời gian dài đất nước bị bầy áp trong chiến tranh loạn lạc, lời tuyên bố độc lập đã đổ vỡ òa thèm khát của bao người. Một triều đại bắt đầu được mở ra.
- người sáng tác cũng gửi những bài học lịch sử
+ thắng lợi vẻ vang của dân chúng ta bao gồm được là do “trời khu đất tổ tông khôn thiêng ngầm giúp đỡ”, họ đã biết kết thừa và phát huy giá bán trị truyền thống yêu nước quý giá của ông phụ thân ta nhằm lại. Sức mạnh truyền thống luôn thường trực vào lòng mỗi người dân Đại Việt.
+ có tác dụng nên thành công là vị con tín đồ “Một cỗ nhung y chiến thắng nên công oanh liệt nghìn năm” ý này rút ra từ các việc Vũ Nương tiến công trụ “Nhất nhung y dương thế đại định” (chỉ một cỗ nhung y cơ mà thiên hạ thu về được), câu này là ca tụng Lê Lợi, ca tụng chiến công của dân chúng Đại Việt => Khẳng định thắng lợi vẻ vang là do tài đức của nhỏ người.
- bài bác học lịch sử hào hùng đối với bọn họ hiện nay:
+) Biết thừa kế và phát huy truyền thống giỏi đẹp của phụ thân ông ta để lại.
+) Đề cao bốn tưởng nhân nghĩa đem dân làm gốc.
Câu 6 (trang 23 SGK Ngữ Văn 10 tập 2)
- Về phương diện nội dung:
Đại cáo bình Ngô là một tuyên ngôn về quyền sống của nhỏ người, trình diện được tội ác mọi rợ của quân giặc, chỉ ra bộ mặt tàn bạo, khát tiết của quân thù xâm lược.
Nguyễn Trãi vẫn đứng bên trên lập ngôi trường nhân nghĩa, quyền sinh sống của người dân không có tội để cáo giác lên án giặc Minh xâm lược. Đưa ra lời cáo đanh thép góp thêm phần làm đến “Đại cáo bình Ngô” thực sự là một tuyên ngôn nhân quyền.
- Về phương diện nghệ thuật
+ phát hành được những biểu tượng tác đụng tới bạn đọc.
+ trình diễn các sự kiện theo trình tự duy nhất quán
+ Sử dụng thủ thuật đối lập so sánh
+ áp dụng câu ngắn, dài tạo nên nhịp điệu có mục đích nhất định.
+ nghệ thuật và thẩm mỹ điêu luyện trong việc kết hợp giữa chính luận cùng với văn chương.
- ngữ điệu súc tích, ngắn gọn, giàu hình ảnh. Giọng văn dịp hoà hùng khoan khoái khi thương cảm tha thiết mang lại nghẹn ngào, tấm tức....
Xem thêm: Soạn Văn 11 Chí Phèo 11 Tác Phẩm, Soạn Văn 11 Chí Phèo
Luyện tập
Câu 1 (trang 23 SGK Ngữ Văn 10 tập 2)
- Lập sơ đồ dùng kết cấu của bài Đại cáo bình Ngô:
=> bài bác Bình Ngô đại cáo có nghệ thuật kết cấu tiêu biểu điển hình nổi bật cho thể văn bao gồm luận. Khiến cho kết cấu chặt chẽ, links xuyên suốt toàn tác phẩm, dẫn dắt bạn nghe, người đọc đi từ bỏ lập luận này quý phái lập luận khác: khởi đầu là giới thiệu tiền đề, tiếp chính là soi sáng sủa tiền đề vào thực tế và sau cùng là rút ra kết luận => kết cấu logic, chặt chẽ, nhạy bén, hấp dẫn người nghe, fan đọc theo từng câu từng chữ.