Đọc Bài Văn Tế Nghĩa Sĩ Cần Giuộc

Nắm được các nét bao gồm về cuộc đời, nghị lực, nhân cách và giá trị thơ văn của Nguyễn Đình Chiểu. Cảm nhận được vẻ đẹp buồn của bức tượng đài dân cày nghĩa sĩ có 1 không 2 trong lịch sử dân tộc văn học tập trung đại với tiếng kh U thương của Nguyễn Đình Chiểu cho một thời kì “khổ nhục dẫu vậy Vĩ đại” của dân tộc. Hiểu các nét cơ bạn dạng về thể văn tế cùng thấy được giá trị nghệ thuật đặc sắc của bài bác văn tế.PHÂN MộT: Tắc GIẳ1- CU00 Đữ> Nguyễn Đình Chiểu (1822–1888) tự là mạnh dạn Trạch, hiệu Trọng Phủ, hối hận Trai(1),ình trên quê buôn bản Tân Thới, thị xã Bình D ỉnh Gia Định (nay ở trong Thànhphố hồ Chí Minh). Ông xuất thân trong gia đình nhà nho, thân phụ là Nguyễn Đình Huy, fan Thừa Thiên (nay là thừa Thiên – Huế), vào Gia Định làm thư lại tại dinh Tổng trấn Lê Văn Duyệt. Ở đây, Ông lấy bà Trương Thị Thiệt làm vk thứ, ra đời Nguyễn Đình Chiểu. Năm 1843, Nguyễn Đình Chiểu đỗ tú tài trên trường thi Gia Định. Năm 1846, ông ra Huế học, sẵn sàng thi tiếp tại quê cha, tuy thế lúc sắp vào ngôi trường thi thì nhận ra tin bà bầu mất, yêu cầu bỏ thi quay trở lại Nam chịu đựng tang (1849). Dọc đường về, Nguyễn Đình Chiểu bị đau mắt nặng nề rồi bị mù. Không tắt hơi phục trước số phận oan nghiệt, Nguyễn Đình Chiểu về Gia Định mở trường dạy dỗ học, bốc dung dịch chữa căn bệnh cho dân, với tiếng thơ Đồ Chiểu cũng bước đầu vang mọi miền Lục tỉnh.- (1) ân hận Trai : chiếc phòng tối. Sau thời điểm bị mù, Nguyễn Đình Chiểu Nguyễn Đình Chiểu bắt đầu lấy tên hiệu này.56 khi giặc Pháp tấn công vào Gia Định (1859), fan trí thức yêu thương nước Nguyễn Đình Chiểu đã đứng vững trên con đường đầu của cuộc binh lửa chống nước ngoài xâm, cùng các lãnh tụ nghĩa binh bàn mưu tính kế đánh giặc cùng sáng tác hồ hết vần thơ cháy bỏng căm hờn, sôi Ý chí chiến đấu. Phái nam Kì mất, ông làm việc lại tía Tri (Bến Tre). Thực dân Pháp tra cứu mọi giải pháp dụ dỗ, tải chuộc, cơ mà ông khảng khái phủ nhận tất cả, giữ trọn tấm lòng thuỷ tầm thường son fe với nước cùng với dân cho tới hơi thở cuối cùng.II – Sự NGHIÊPTHỨWẫN 1. Phần đa tác phẩm chínhNguyễn Đình Chiểu là trong số những nhà thơ trước tiên ở nam giới Kì sáng tác chủ yếu bằng chữ Nôm. Cuộc sống sáng tác của ông chia thành hai giai đoạn, trước và sau thời điểm thực dân Pháp xâm lược. Ở tiến trình đầu, ông viết nhì truyện thơ dài: Truyện Lục Vân Tiên và Dương tự – Hà Mậu, đều nhằm mục đích mục đích lan truyền đạo lí làm cho người. Đến quá trình sau, thơ văn Nguyễn Đình Chiểu là lá cờ đầu của văn thơ yêu nước kháng Pháp nửa cuối núm kỉ XIX với hầu như tác phẩm xuất sắc về cả nội dung bốn tưởng, cảm xúc và thẩm mỹ như Chạy giặc, Văn tế nghĩa sĩ yêu cầu Giuộc, Văn tế Trương Định, Thơ điếu Trương Định, Thơ điếu Phan Tòng, Văn tế nghĩa sĩ trận vong Lục tỉnh, Ngư Tiềuy thuật vấn đáp (còn call là Ngư Tiều vấn đáp nho y diễn ca, một truyện thơ dài). Bằng ngòi bút, Nguyễn Đình Chiểu đã suốt đời võ thuật không mệt mỏi cho đạo đức, chủ yếu nghĩa, cho tự do tự vì của dân tộc: Chở bao nhiêu đạo thuyền ko khẳm, Đâm mấy thằng gian cây viết chẳng tà.(Dương từ – Hà Mậu) 2. Nội dung thơ văn – Lí tưởng đạo đức, nhân nghĩa: Nguyễn Đình Chiểu viết Truyện Lục Vân Tiên nhằm mục đích truyền dạy những bài học kinh nghiệm về đạo làm tín đồ chân chính. Đạo lí làm tín đồ của Nguyễn Đình Chiểu mang ý thức nhân nghĩa của đạo Nho, cơ mà lại rất đậm đà tính quần chúng. # và truyền thống dân tộc. Gần như mẫu tín đồ lí ởng trong thành tựu là phần đa gười sống hậu, thuỷ chung, biết giữ gìn nhân cách thẳng ngay, cao cả, dám đấu tranh và có đủ sức khỏe để thành công những gia thế bạo tàn, cứu vớt nhân độ thế: “Tôi xin ra sức anh hào – Cứu người cho ngoài lao đao buổi này”. – Lòng yêu nước, yêu mến dân: lúc cuộc chiế L- –1 ܢܝ- ܠܭܰ ủa thực dân Pháp nổ ra, tù đọng -a- – – – g d t 王i là lòng yêuA-l- Arl: A- – -a- -a: 1_ ܢ ܦ ܓܒ* ochiến đấu giữ lại nước buổiấy. Thơ văn yêu thương nước kháng Pháp của Nguyễn Đình Chiểuo57ܐ -L – ܐ- ܠ – -A. All llll-l lial l 1- ܕ -1 : -L va y s-i ticứu nước của nhân dân ta, đôi khi nhiệt liệt biểu dương những nhân vật nghĩa sĩ ۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔ ܫ- – ܫ ܦ ܦ ܫ – ܫ – ܐܒđã chiến đấu, hi sinh bởi vì Tổ quốc. Ông onhân dân (Chạy giặc, Văn tếng} ận vong Lục tỉnh), ông lên án phần đông kẻ chuẩn bị – a A -l. — a 1- ܂dAdi Jhình tAir ra Tây. Ông ngợi Trương 茎 ܐ Lܬ ܢܝ ܢ – Lܬܝ ܓܝ ܢܝܓܝ ܢܚܫܥܝܬܝܝ ܥܝ ܬܥܝܧܝ ܂ܢ ܢĐịnh, Phan Tòng of -o o gVì đại suy nghĩ ܠܫܬ ܢܝ ܬta’ l- 1زمرہ la -la. Li lA. 1- 26 1 ܫܓܬܚ- ܓ݁ܝ ܝܬܝ-A – a l:A- 4A. Aot o o — – ܐܫ ܬܝܢܝ ܕܐܒ ܥL- Jܫ ܫܝܢܝ ܥL- L-=حد — – – –L-=گھ tiền”); theo bụng dân đề nghị chịu tướng quân phù”, đảm đang một vai khổn ngoại”” (Văn tế — a– a a —. Illasuốt đời cui cút làm ăn, bởi vì mến nghĩa làm quân chiêu mộ, đánh giặc cùng với ý chí: “Thà hác mà đặng câu địch khái, về theo tổ phụ cũng Vinh… Thác mà lại trả tổ quốc rồi nợ,- – – གལ། ། ། །ཁ་ཁ། ཁ… gđề l ” ghĩ ần Giuộc) ngay ܪܵ- ܢܚܬܥܝ ܓLܥ- ܊ ویر A – — – ے thất bại, dân tộ – gb — ܵ – – K Nhân Sư, người thầy thuốc tốt trong NgưTiềuy t} ấn đáp, dẫu ko thể làm những gì để cú s-L – Lala. All a a le. ܠ ܢ ܕ al …همه — – – ماه دیده محمد. همه گور – 1- L ہے۔ –طا۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔ -L-۔۔۔۔۔۔ گدcao cả: “Dù đui mà giữ đạo bên Còn hon gồm mắt ông thân phụ không thờ”. 3. Nghệ thuật thơ vănVề nghệ thuật, thơ văn Nguyễn Đình Chiểu có không ít đóng góp quan tiền trọng, tốt nhất là văn hoa trữ tình đạo đức. Vẻ đẹp của thơ văn ông không phát lộ bùng cháy ở hình thức mà tàng ẩn trong tầng sâu của cảm xúc, suy ngẫm. Bút pháp trữ tình bắt nguồn từ cõi chổ chính giữa trong sáng, sức nóng thành, đầy tình thương thương con người ở trong phòng thơ, khi nào cũng nồng đậm hơi thở cuộc sống, tự nó đã tạo ra sức rung rượu cồn mãnh liệt sâu xa. Đặc biệt, thơ văn Nguyễn Đình Chiểu còn cực kỳ đậm đà dung nhan thái nam Bộ. Mỗi người dân phái nam Bộ đều sở hữu thể phát hiện mình ở những nhân đồ gia dụng của ông, từ bỏ lời nạp năng lượng tiếng nói mộc mạc, bình dị đến trung tâm hồn nồng nhiệt, chất phác, bí quyết cư xử khoáng đạt, hồn nhiên. Lối thơ chủ yếu về kể trong những truyện của ông cũng mang color diễn xướng rất thông dụng trong văn học tập dân gian phái nam Bộ.Đó là các yếu tố cơ bản tạo buộc phải giá trị thẩm mĩ đặc sắc của thơ văn Nguyễn Đình Chiểu. Truyện Lục Vân Tiên, Văn tế nghĩa sĩ cần Giuộc,… xứng đáng là gần như tác phẩm xuất sắc của văn học nước ta cuối thời trung đại.M * 。 பட ே – – – – -a- – – (2) tướng tá quân phù:ấn tín của tướng lĩnh. 3) Кhб. 1ܐܫܬܥܝ ܬ ܡܬܝܗ- ܬܥܬ܀ 7 ܗܝܕܘܗܝ ܓ( o— — o b58Đã hơn một chũm kỉ trôi qua, giờ đồng hồ thơ Đồ Chiểu vẫn ngân vang giữa cuộc đời. Tăm tiếng nhà al gN — e gbå ghệ d ܐ phương pháp cao đẹp và những cống hiến lớn lao của ông mang lại văn học nước nhà.HƯỨNG DẫN học BằI 1. Nêu hầu hết nét chủ yếu về cuộc đời Nguyễn Đình Chiểu. Anh (chị) cảm nhận thâm thúy điều gì qua cuộc sống nhà thơ? 2. Mày mò giá trị thơ văn Nguyễn Đình Chiểu: -Dựa vào phần đa đoạn trích vẫn học về Truyện Lục Vân Tiên (ở lớp 9 cùng lớp 11), hãy cho biết lí tưởng đạo đức nghề nghiệp của Nguyễn Đình Chiểu được xây dựng chủ yếu trên đại lý tình cảm nào. – câu chữ trữ tình yê Nguyễn Đình Chiểu ?Tác độ — – – – – – ܢ موg thực dâ Pháp مهم ..كمهم معهم. ဂုံး گر o -ܖ đương thời ? – theo ông (chị), dung nhan thái phái nam Bộ độc đáo của thơ văn Nguyễn Đình Chiểu biểu hiện ở hầu hết điểm nào ?3”. Cùng với những kỹ năng và kiến thức đã học về phố nguyễn trãi và Nguyễn Đình Chiểu, anh (chị) cảm giác được điều gì thân cận về bốn tưởng nhân nghĩa giữa hai bên thơ này ? Hãy trình bày ý kiến của mình.GHI NHỞCuộc đời Nguyễn Đình Chiếu là một tấm gương vào sáng, cao đẹp mắt về nhân cách, nghị lực với ý chí, về lòng yêu nước, yêu quý dân và thái độ kiên trung, quật cường trước kẻ thù. Thơ văn ông là 1 bài ca đạo đức, nhân nghĩa, là tiếng nói yêu nước cất lên từ trận chiến đấu chống quân xâm lược, là thành tựu thẩm mỹ Xuất sắc sở hữu đậm sắc thái phái mạnh Bộ.LUYÊN TậP căn cứ vào những kỹ năng đã học tập về Nguyễn Đình Chiểu và những tác phẩm của fly —— à – Lܧ – ܧ ܢ:- L- –“) — — L- ܫ ܥL- –ܢܖ” Diệu: “Cái ưuñino to lớn ái so với người lao động, sự kính mến họ là một điểm sáng của trung khu hồn Đồ Chiểu”(1) ?fly the J- r—– rs– – e. — ras— li volu al– — so. 1جریر۔۔۔۔nghệ thuật, NXB công nghệ Xã hội, Hà Nội, 1973.PHÂN HAI: TÁc PHẩMTIÊU DẫNVăn tế nghĩa sĩ cần Giuộclà bài xích văn Nguyễn Đình Chiểu viết theo yêu mong của Đỗ Quang, tuần bao phủ Gia Định, để tế gần như nghĩa sĩ sẽ hi sinh vào trận đánh úp đồn quân Pháp ở bắt buộc Giuộc tối 16–12–1861. Nghĩa quân làm thịt được tên quan nhị Pháp và một trong những lính ở trong địa, cai quản đồn nhì ngày rồi bị làm phản công cùng thất bại. Nghĩa quân hi sinh khoảng 20 người. Trong bối cảnh cuộc chiến đấu không cân sức các ngày đầu kháng Pháp, khi toàn dân tộc bản địa đang quyết một lòng thà bị tiêu diệt vinh còn rộng sống nhục, sự hi sinh bởi đại nghĩa này quả có sức cổ vũ và khích lệto lớn. Bởi thế, bài văn ngay mau chóng được ca ngợi khắp nơi trong nước, có tác dụng xúc hễ lòng người. Nói cách khác lần thứ nhất trong văn học dân tộc, bạn nông dân nghĩa sĩ kháng ngoại xâm đã có dựng một bức tượng phật đài thẩm mỹ bất tử.Văn tế là 1 trong loại văn thường đính thêm với phong tục tang lễ, nhằm mục đích bày tỏ lòng tiếc thương so với người đang mất. Văn tế thường có hai ngôn từ cơ bản: nói lại cuộc đời, công đức, phẩm hạnh của tín đồ đã tắt hơi và thanh minh nỗi đau thương của tín đồ sống trong giờ đồng hồ phút vĩnh biệt. Âm hưởng phổ biến của bài xích văn tế là bi thương, tuy thế sắc thái biểu cảm sinh hoạt mỗi bài hoàn toàn có thể khác nhau. Có bài bác chỉ thuần tuý là 1 tiếng khóc (Văn tế Trương Quỳnh Như của Phạm Thái) nhưng cũng đều có bài mang tính sử thi bi thương (Vân tế nghĩa sĩ phải Giuộc của Nguyễn Đình Chiểu, Văn tế Phan Châu Trinh của Phan Bội Châu). Đặc biệt, có khi văn tế còn được viết trong số những hoàn cảnh khác, nhằm mục đích mục đích không giống (ví dụ Tú Xương có tác dụng Văn tếsống bà xã với giọng hài hước, dí dỏm, hay những nhà văn cách mạng sau này có thể làm văn tế đàn thực dân, đế quốc nhằm đả kích, châm biếm). Văn tế có thể được viết theo không ít thể: văn xuôi, thơ lục bát, tuy vậy thất lục bát, phú,… (Bài văn tế này viết theo thể phú Đường luật, tất cả vần, bao gồm đối). Giọng điệu văn tế nói phổ biến là lâm li, thống thiết, thực hiện nhiều thán tự và phần nhiều từ ngữ, hình hình ảnh có cực hiếm biểu cảm mạnh. Bố cục của bài xích văn tế thông thường có bốn đoạn: đoạn mở màn (lung khởi) luận tầm thường về lẽ sinh sống chết, thường khởi xướng bởi những tự Thương ôi! Hỡi ôi!; đoạn vật dụng hai (thích thực) đề cập công đức, phẩm hạnh, cuộc sống của tín đồ đã khuất, thường ban đầu bằng cụm từ lưu giữ linh xưa; đoạn thứ tía (ai văn) tạo nên niềm thương tiếc đối với người đang chết; đoạn thứ bốn (kết) giãi tỏ lòng tiếc nuối thương và lời nguyện cầu của fan đứng tế.WẫN BÁN Hỡi ôi! Súng giặc khu đất rền; lòng dân trời tỏ.Mười năm công vỡ vạc ruộng, không ắt còn danh nổi như phao ; một trận nghĩa đánh Tây, tuy là mất giờ đồng hồ vang như mõ”.(1) Nghĩa sĩ: người dân có chí khí, không quản ngại mất mát vì câu hỏi nghĩa như cứu người, cứu vớt nước. Nên Giuộc: nay thuộc tỉnh Long An.(2) Cả câu này ý nói:Mười năm làm ruộng, chưa chắn chắn đã được ai nghe biết tên tuổi; một trận nghĩa đánh Tây, tuy hi sinh nhưng tiếng thơm còn mãi.60Nhớ linh (1}xưa : Cui phắn làm ăn; toan lo nghèo khó”. Chưa quen cung ngựa, đâu đi học nhung”; chỉ biết ruộng trâu, sống trong làng bộ4. Việc cuốc, vấn đề cày, bài toán bừa, bài toán cấy, tay vốn quen thuộc làm; tập khiên, tập súng, tập mác, tập cờ, mắt trước đó chưa từng ngó. Giờ phong hạc” phập phồng rộng mươi tháng, trông tin quan lại như trời hạn trông mưa; mùi tỉnh chiên”) bám vá” đã ba năm, ghét thói mọi” như công ty nông ghét cỏ. Bữa thấy bòng bong” che trắng lốp, hy vọng tới ăn uống gan; ngày coi ống khói chạy đen sì, hy vọng ra gặm cổ. Một côn trùng xa thư00 đồ sộ, há đểai chém rắn xua đuổi hươu”}}}; nhị vầng nhật nguyệt chói loà, đâu dung bè đảng treo dê phân phối chó. Nào đợiai đòiai bắt, phen này xin ra mức độ đoạn kình(12); chẳng thèm trốn ngược trốn xuôi, chuyến này dốc ra tay bộ hổ (13).(1) Linh: linh hồn; ở đây chỉ tín đồ đã chết. (2) Cui phắn (côi cút): bơ vơ, không nơi nương tựa. Cả câu ý nói âm thầm, âm thầm làm ăn mà vẫn n(3) ngôi trường nhung: nơi tập trận, luyện võ.(4) xóm bộ: chỉ làng mạc xóm, có bản chép là xóm hộ(5) Phong hạc: lấy ở LLS SA A SqS qqSS L ST q qqq LL LLL SLLSSS SSAS ASSAA Sqqqqq Sqqq S A SqqS S qq L S q S SLS S Sq ASqS hỉ sư hồi hôn lo lắnơ ܫ ܚ — ܫ ܚ – ܐܦ ܚܠܐ ܀ – – ܫܝܠܐ ܚ ܢܝ ܚ ܢܝ ܬ ܢl L ܫܥܬܐ – ܚܬܐ. O – – – – – -o này chỉ tức là tin kẻ thù đến.(6) Miu i ri ri i ri h hôi, tại đây chỉ thực dân Pháp(7) vấy vá: làm bẩn thỉu bẩn, dây dính bậy bạ.(8). Th hực dân Pháp)(9) Bòng bong: vải đậy nắng, vi buồm bên trên boong tàu.1. () Xa டட . . . Xa đồng quỹ, thư đồng văn ghī o độ dài, sách viết và một lối chữ), ý chỉ một non sông độc lập, gồm chủ quyền– – – – – – Tổ) chém rắn, dựng cờ nghĩa, hủy hoại nhà Tần — – Te 1 frá uvá mãng cầu 1. اگر ۔۔4ر ۔۔ کرس۔۔۔۔۔4ے..!! * – — — ܦ – – – – – ato – – – – – — it –lăng ư !2) — — ܬܐ Lܝ . ܬܰܘܗܝ ܐܬܝܥܝ-1 ܓ1ܓܝܬܝ – La(13). Cỗ hổ:bắt hổ. Đoạn kình, cỗ hổ:ý nói ra sức tiêu diệt giặc.61Khá yêu mến thay! Vốn chẳng nên quân cơ quân vệ0), theo dòng?) ở quân nhân diễn binho); chẳng qua là dân ấp dân lân, thích nghĩa làm cho quân chiêu mộ“”. Mười tám ban võ nghệ, nào hóng tập rèn; chín chục trận binh thư, không ngóng bày bố. Ngoại trừ cật”5) bao gồm một manh áo vải, nào đợi mang bao tấu”6), thai ngòi”; trong tay nỗ lực một ngọn trung bình vôngo), đưa ra nài chọn dao tu(9), nón gõ (10). Hoả mai(}}) đánh bằng rơm bé cúi (12), cũng đốt dứt nhà dạy đạo kia; gươm treo dùng bởi lưỡi dao phay, cũng chém rớt đầu quan nhì nọ. đưa ra nhọc quan cai quản gióng trống kì trống giục, đấm đá rào lướt tới, coi giặc cũng như không; nào hại thằng Tây phun đạn bé dại đạnto, xô củ g vào, liều mình nh chẳng có. Kẻ đâm ngang, tín đồ chém ngược, khiến cho mã tào) maní04) hồn kinh; lũ hè trước, lũ(15}ó sau, trối kệ tàu sắt16 tàu đồng súng nổ. Óli ! mọi lăm lòng nghĩa lâu dùng; đâu biết xác phàm” vội vàng bỏ.(1) Cơ, Lệ: các loại đơn vị quân team thời phong kiến. (2) Theo dòng: theo loại dõi cha ông. (3) Diễn binh: luyện tập việc binh.ị mời • tế bào • mong tìmà • lúc nàu đang dựng cờ nghĩa, chỉ gh ân tấn công Pháp. Nl trường đoản cú nguyện dấn mình vào nghĩa quân. (5). Cậf:lưng. (6). Bao tẩu: bao đựng dao, mã tấu. (7) bầu ngòi: bao đựng thuốc đạn, ngòi nổ.(8) Tå ột, hết sức cứng, vắt cho vũ khí.(9) D. Nhiều loại dao lưỡi dài, dung nhan bén, o lưng, dùng để đốn cây, làm thịt giặc. (10) Nón gõ: nón nhóm của lính ngày xưa. (11). Hoả mai: mỗi team lửa, trang bị làm bằng vật tinh tế bắt lửa; thường dùng làm châm ngòi nổ cho một nhiều loại súng cổ (súng hoả mai). (12) R – – ܓ — — ܒ — — ܒ ܢܝ (13) Ma tid) (nh ếng Ma-lai-xi-a: }:lính cảnh sá (14) phi ܠ܂ l. – . L. L tuli líp pi la A. (15) Bọn, lũ: chỉ những người, không có ý coi thường thị. (16). Có bạn dạng chép là tàu thiếc. (17). Xác phàm: xác của con tín đồ trần tục.a- – – – – ..- – – – – – – A – Lolai II- eli rMột kiên cố sa trường rằng chữ hạnh”), nào tốt da ngựa bọc thâyo”; trăm năm âm ti ấy chữ quy(3), nào đợi gươm hùm treo mộto). Đoái sông đề nghị Giuộc, cỏ cây mấy dặm sầu giăng; chú ý chợ ngôi trường Bình 5), già trẻ nhì hàng luỵ nhỏ. Chẳng buộc phải án cướp án gian đày tới, cơ mà vi binh đánh giặc cho cam tâm; vốn không giữ lại thành giữ luỹ vứt đi, mà hiệu lực thực thi theo quân mang lại đáng số(6). Cơ mà nghĩ rằng: Tấc khu đất ngọn rau củ ơn chúa, tài bồi” cho non sông ta; dĩa cơm manh áo sinh hoạt đời, mắc mớ chi ông phụ vương nó. Vị ai khiến cho quan quân khó nhọc, nạp năng lượng tuyết ở sương; vày ai xui đồn luỹ chảy tành, xiêu mưa ngã gió. Sinh sống làm bỏ ra theo quân tả đạo’o), quăng vùa hương”, xô bàn độc”), thấy lại thêm buồn; sống làm cho chỉ ở quân nhân mã tà, phân tách rượu lạt, gặm bánh mì, nghe càng thêm hổ. Thà thác nhưng mà đặng câu địch khái(11), về theo tổ phụ(12) cũng Vinh; rộng còn mà chịu chữ đầu Tây, ngơi nghỉ với man diff3) khôn xiết khổ.(1) Hạnh: may mắn.-gặp may mắn, ai ngờ đã bắt buộc hi sinh. O(3) Quy: về ghĩa là — Ti- iết lí đạo Phật, sinh sống là gửi, thác là ễ (sinh kí, tử quy)(4) Gươm hùm treo mộ: theo tích cổ Trung Quốc, một nghĩa sĩ thời Chiến quốc khi bị tiêu diệt đã dặn la-l ܓ ܥܝܢܝ ܫܝ ±aܝ ܓܩas(5) Chợ ngôi trường Bình: thuộc buộc phải Giuộc.(6) Vĩ binh: làm lính. Hiệu lực: ở chỗ này hiểu là hết sức l ả câu ý ẳng yêu cầu vì mắc tộ4. 12.- 1.1. A. 1 a.(7) Tài bồi: vun đắp, vun trồng. Cả câu ý nói: Tấc đất, ngọn rau phần đa là ơn vua (bao đời) vun đắp cho đất nước ta; bát cơm manh áo của ta, mắc mớ gì đến ông thân phụ chúng nó (mà bọn chúng nó giật đi).(8) Tả đạo: chỉ huy Thiên Chúa, nói ܫܶ ܦܝ ܕܝ ܘܝܥ ܢ¬± ܐ ܫ ܢܝ ܢ ܕ — ܕ — ܕ ܢ lược Việt Nam, thực dân tle 4ھ ۔۔۔ 4۔ -۔ھ lơi dung đạo Thiên Chúalar atܢܝ ܥ – ܦ ܢL ܚܐܫ ܐܝ ܧ 6 chia A =ls & \ +&\ + – – –۔۔ – A l – A bắt buộc đã công ty trương bài xích da၀ Thiên Chúa. (9) Vùa hương: bình l — 1-۔ھ– (10). Bàn độc: bàn thờ, (11). Địch khái: tỉnh giấc thần, ý chí kháng kẻ thù. (12) Tổ phụ: ông nội, tại chỗ này chỉ thánh sư nói chung. (13). Man di: chỉ thực dân Pháp.Ôi thôi thôi!Chùa Tông Thạnh(} năm canh ưngo) đóng lạnh, tấm lòng son giữ hộ lại bóng trăng rằm; đồn Lang Sao) một khắc đặng trả hờn, tủi phận bạc đãi trôi theo làn nước đổ4Đau đớn bấy!Mẹ già ngồi khóc trẻ, ngọn đèn khuya leo heo trong lều; não nuột thay! bà xã yếu chạy search chồng, cơn láng xế dật dờ5) trước ngõ.Ôi!Một trận khói tan, ngàn năm huyết rỡ6). Binh tướng nó hãy đóng góp sông Bến Nghé, ai làm ra bốn phía mây đen; ông phụ vương ta còn ở khu đất Đồng Nai, ai cứu vớt đặng một phường bé đỏ”. Thác mà lại trả nhà nước rồi nợ8), danh thơm đồn sáu tỉnh chúngo) rất nhiều khen; thác mà lại ưng” đình miếu nhằm thờ, tiếng tức thì trải muôn đời người nào cũng mộ. Sống đánh giặc, thác cũng tiến công giặc, linh hồn theo giúp cơ binh, muôn kiếp nguyện được trả thù kia; sinh sống thờ vua, thác cũng bái vua, lời dụ(}}) dạy đang rành rành, một chữ nóng (12) đủ đền công đó. Nước mắt hero lau chẳng ráo, thương do hai chữ thiên dân; cây hương nghĩa sĩ thắp thêm thơm, cám vị một câu vương thổ03). Hỡi ôi thương thay! . Bao gồm linh xin hưởng. SS (Theo Thơ văn Nguyễn Đình Chiểu, NXB Văn học tập Giải phóng, TP. Hồ nước Chí Minh, 1976) (1) chùa Tông Thạnh ản chép là Tôn Thạnh, tê ܀ – L- … — ܼܧ — ܫܶ¬ܐ ܚܫ¬ ± . đã sử dụng làm địa thế căn cứ chống giặc. (2) Ung: phải, chịu. ) Đồn L tillang-x Giuộc. (4) Tüi – — z = –rñno – hrn ru1t luui – hori 子 ۔۔۔۔۔۔۔۔ o o(3 o gsa:gọi tắt từ p. Binh Pháp đóng góp ở vị trí kia chợ nên JAG J. A – — (5) Dậ ý nói l . – (6) huyết rỡ: khét tiếng rạng rỡ. (7) con đỏ: đứa trẻ con ịnh ròn đñ hỏn