Cách viết công thức hóa học

Tin nhắn
	Bạn giữ lại lời nhắn--15 sec30 sec1 min2 min

100

<a href="http://www.histats.com" target="_blank"><img src="http://s4.histats.com/stats/0.gif?788276&1" alt="web statistics" border="0"></a>

HƯỚNG DẪN HỌC SINH VIẾT CÔNG THỨCHÓA HỌC VÀ PHƯƠNG TRÌNH HÓA HỌC Ở MÔN HÓA HỌC TRUNG HỌC CƠ SỞ

I. ĐẶT VẤN ĐỀ:

Hóa học là môn học có rất nhiều ứng dụng trong đời sống, nó tương quan đến nhiềumôn học (sinh học, vật lí, …) nhiều lĩnh vực khác; trong sản xuất xãhội và môi trường, hóa học là môn học hấp dẫn và lôi cuốn đối vớinhững học sinh nắm bắt được kiến thức , luôn luôn tư duy, tìm tòi để giảithích các hiện tượng liên quan đến đời sống, tuy nhiên ứng dụng trướcmắt còn mơ hồ trừu tượng vì học sinh chưa thấy được sự cần thiếtcủa môn học sau này cho nên vì vậy Hóa học là môn rất khó và nhàm chán đốivới những học sinh ko hiểu bài, không thích học, lười biếng hoặchọc thuộc lòng mà ko nắm được quy tắc của nó.

Chúng ta đã biết nội dung của một bài học lạidài và kiến thức khá trừu tượng, bài tập lại nhiều. Điều này đãgây không ít khó khăn mang lại người học lẫn người dạy (vì thời gian sửabài tập và hướng dẫn làm bài tập không nhiều). Vì vậy mà nhữnghọc sinh trung bình, yếu, kém kiến thức hóa học bị hỏng. Như vậyphải làm thế nào để mang lại học sinh không mất những kiến thức? Khôngnhững học sinh tự phấn đấu học tập mà ngay lập tức chính bản thân GV làngười hướng dẫn giúp học sinh lĩnh hội kiến thức cũng cần phải thayđổi phương pháp dạy làm sao để cho phù hợp với từng bài, với học sinh củatrường ta. Vào một tiết học, hay trong một tiết kiểm tra điều cóviết các công thức hóa học và viết phương trình hóa học chiếm tỉlệ cao. Điều đó mang đến thấy công thức hóa học nó rất quan tiền trọng khi họcmôn hóa qua những bài kiểm tra thì kết quả bài làm của học sinh rấtyếu, lý do của những bài kiểm tra yếu, kém đó là vì học sinhchưa viết đúng công thức hóa học, cho nên việc giúp học sinh viếtđúng công thức hóa học và phương trình hóa học là đều hết sức cầnthiết và vô cùng ý nghĩa khi học môn hóa học. Qua nghiên cứu tìmhiểu tôi phát hiện ra lý do vì sao học sinh học yếu:

- ko nhờ kiến thức cũ (kí hiệu hóa học, tênnguyên tố, hóa trị, …)

- ko biết cách lập công thức hóa học củahợp chất và 1-1 chất.

- không biết ghi chất tạo thành.

Từ những nhận định bên trên tôi đã tiến hành hướngdẫn học sinh các cách sau đây.

II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ:

1. Cách hướng dẫn học sinh viếtcông thức hóa học và phương trình hóa học:

Muốnviết một phương trình hóa học (PTHH) hoàn chỉnh gồm có chất tham giavà chất tạo thành, mà chất được biểu diễn bởi công thức hóa học(CTHH) còn CTHH được xây dựng bởi những kí hiệu hóa học (KHHH). Do đóđể học sinh viết được CTHH và PTHH thì nền tản cơ bản nhất các emphải nắm và học thuộc: KHHH, thương hiệu nguyên tố, hóa trị, phân biệt kimloại và phi kim.

* Giáo viên yêu cầu học sinh làmtheo mẫu sau:

Tên nguyên tố

Kí hiệu hóa học

Hóa trị

Kim loại

Phi kim

NTK

Nhôm

Al

III

x

27

Đồng

Cu

II

x

64

Clo

Cl

I

x

35,5

Ở bảng tính rã có:

+ Hóa trị các gốc axít

+ Hóa trị các nhómHiđroxit (-OH)

Yêu cầu các em học thuộc2 bảng bên trên (bước 1)

Yêu cầu các em có theokhi đi học, nếu không nhớ, lấy ra xem lại (bước 2)

> Và qua nhiều lần cácem làm bài nhớ lâu.

Lập công thức hóa học

a. Lập CTHH của đơn chất:

Công thức tổng quát: Ax

A: KHHH của nguyên tố

x: chỉ số nguyên tử

* Trường hợp 1: Các đơnchất có thể khí như oxy, Hiđro, clo, nitơ, … thì phân tử ở dạng nguyêntử (có 2 nguyên tử) ví dụ cách ghi: O2, H2, Cl2,N2­, …(x=2)

Lưu ý chỉ số được ghimép bên phải KHHH, khoảng ½ trở xuống.

* Trường hợp 2: Đối vớinhững đối chọi chất là kim loại hoặc phi kim ở thể rắn (cacbon, lưu giữ huỳnh,photpho, …) thì phân tử chỉ có một nguyên tử (x=1) đề xuất KHHH cũng chínhlà CTHH của nguyên tố đó.

Ví dụ:

+ Fe, Cu, Mg, …

+ C, S, P, ….

> Đều có x=1

Đối với CTHH ở dạng đơnchất học sinh thường giỏi sai nhất ở trường hợp sau:

Khí Oxi > O không đúng mà đúnglà O2

Khí Hiđro >H mà đúnglà H2

Khí Clo > Cl mà đúnglà Cl2

Cho bắt buộc giáo viên cần nhấnmạnh ở trường hợp 1

b. Lập CTHH của hợp chất:

Có 2 trường hợp: Hợpchất gồm 2 nguyên tố, hợp chất gồm 3 nguyên tố trở lên.

Công thức tổng quát: AxByCz(ABC: KHHH của nguyên tố)

x, y, z: Chỉ số nguyên tửcủa nguyên tố (A, B, C)

* Trường hợp 1: Lập CTHHcủa hợp chất 2 nguyên tố: có những cách sau đây:

b1. Cách theo SGK:

VD: Lập CTHH của hợp chất2 nguyên tố Cacbon (IV) và oxi (II)

Cách làm:

- Công thức tổng quát: CxOy(1)

- Áp dụng qui tắc hóatrị: IV.x=II.y

- Lập tỉ lệ: x/y=2/4=1/2

Chọn x=1, y=2 và nạm vào(1) ta được CO2

> Nhận xét: Đối vớicách làm này buộc học sinh phải thuộc “qui tắc về hóa trị” và nhớcác bước làm, nếu ko sẽ ko làm được.

b2. Theo phương phápđường chéo:

Hóa trị của nguyên tốnày là chỉ số của nguyên tố kia và ngược lại.

VD: Lập CTHH của Cacbon(IV) và O (II)

Cách làm:

CO: Ta nhân chéo: C2O4( đối chọi giản mang lại 2: chìsố vào CTHH phải là số solo giản nhất ta được CO2

Tóm lại: teo > CO2

VD: Lập CTHH của nhôm (III)và O(II)

Ta có AlO > Al2O3

> Nhận xét: Cách làmnày đối kháng giản dễ dàng và rất nhanh, phải hầu hết học sinh đều chọncách này.

* giữ ý một số trườnghợp sau:

- Trường hợp 2 nguyên tốcó hóa trị bằng nhau: thì chỉ số bắng 1 (x, y = 1 không ghi)

VD:MgO > MgO (Mg (II) O(II))

KCl > KCl (K (I) Cl(I)

- Trường hợp 2 nguyên tốkhông có hóa trị bằng nhau:

+ Một vào 2 nguyên tố cógiá trị lẻ (1, 3, 5, ….) ta nhân chéo trực tiếp: không đơn giản.

VD: AlO > Al2O3

ZnCl > ZnCl2

+ Nếu nhì nguyên tố đềucó hóa trị chẵn (2, 4, 6, …) thì ta solo giản đến hai bước trước khinhân chéo.

VD: SO > S2O4(Đơn giản mang đến 2 >SO2)

SO > S­2O6 (đơn giản mang đến 2 >SO3)

Trong trường hợp 2: lậpCTHH của hợp chất gồm 3 nguyên tố trở lên.

CTTQ: AxByCz

Lưu ý:

- Những gốc: = SO4;= SO4; = HCO3; = PO4

- Nhóm: - OH

Thì coi chúng như là Btrong CTTQ. Phải áp dụng giống như hợp chất có 2 nguyên tố trở lên.

Trường hợp có hóa trị bằng nhau: Chỉsố bắng 1 (không ghi)

Ví dụ:NaNO3>NaNO3

CaCO3 >CaCO3

- Trường hợp có hóa trịkhông bằng nhau.

+ Có hóa trị lẽ: Thìnhân chéo trực tiếp.

Ví dụ: AlSO4> Al2(SO4)3­

NaNO3 > NaNO3

> Nhận xét: Đối vớitrường hợp này HS thướng thiếu dấu ngoặc solo hoặc sự dụng ko đúngchỗ, vì chưng đó giáo viên thường hướng dẫn học sinh như sau: Trường hợp códấu ngoặc lúc chúng thõa mãn nhị điều kiện:

+ Chỉ số phải lớn hơnhoặc bằng 2

+ Gốc axit, nhóm, … phảicó từ nhị nguyên tố trở lên.

Ví dụ: Mg3(PO4)3,Al2(SO4)3, Ca3(PO4)2,…

Qua nhiều lần thực hiệnthì học sinh đã làm được, giáo viên chuyển quý phái hướng dẫn các emviết phương trình hóa học.

2. Cách viết phương trình hóa học:

* Viết sơ đồ phản ứng:Thường gẳp ở dạng sau:

a. Đơn chất + đối chọi chất:

Ví dụ: Al + O2> Al2O3 hoặc (O2 + Al > Al2O3)

Zn + Cl2 > ZnCl2

Đối với trường hợp nàyhọc sinh thường sai: Oxy ghi O (đúng là O2) Clo thường ghi làCl (đúng là Cl2)

Và thường ko biết ghinguyên tố nào trước (cho bắt buộc GV phải hướng dẫn học sinh kim loại viếttrước phi kim).

b. Đơn chất – hợp chất:

Ví dụ: Zn + HCl > ZnCl2+ H2

sắt + CuSO4 > FeSO4 + Cu

Đối với những trường hợpnày GV cần phải giải thích tính mạnh yếu của kim loại dựa vào dãyhoạt động BEKETOV

+ Zn mạnh hơn Hiđro đề nghị đẩyđược hiđrô ra khỏi

+ sắt mạnh rộng đồng cần đẩyđược đồng ra khỏi muối

Ngoài ra GV cần lưu lại ýnhững kim loại rất mạnh như (K, Na, Ca) còn có khả năng đẩy Hiđrô rakhỏi nước

Ví dụ: mãng cầu + H2O> NaOH + H2

(H-OH)

c. Hợp chất + hợp chất:

Ví dụ: NaOH + FeCl2> NaCl + Fe(OH)2

CaCO3 + HCl >CaCl2 + CO2 + H2O

(H2CO3)

Chúng trao đổi thành phầnhóa học lẫn nhau như mãng cầu và Fe, và muối Cacbonat + axit > CO2+ H2O thực chất đó là H2CO3 là axit khiphân li tạo thành sản phẩm (GV có thể chứng minh bằng thì nghiệm chohọc sinh thấy chất khí cất cánh lên khi mang lại HCl vào bột CaCO3

Tóm lại: Đối với việclập CTHH và viết PTHH đòi hỏi học sinh phải thường xuyên rèn luyệnthì mới có hiệu quả cao.

III. KẾT QUẢ

Với cách hướng dẫn nhưtrên tôi đã áp dụng từ năm học 2006 – 2007 và thấy học sinh có nhữngtiến bộ rõ rệt, hiểu bài và nhớ rất nhanh, tiết học sinh động hơn,học sinh thích thú học rộng và xây dựng bài nhiều hơn.

Đây là bảng kết quả sosánh trước và sau khi áp dụng cách dạy này (dựa vào kết quả kiểmtra)

Qua kết quả tôi thấy HScó nhiều tiến bộ, tuy vậy bên cạnh đó vẫn còn một số em điểm yếu,do không có ý thức trong học tập, lười học hoặc vì chưng hoàn cảnh giađình.

Xem thêm: Soạn Vội Vàng Lớp 11 - Soạn Văn 11 Bài: Vội Vàng Trang 21 Sgk

Mặc dù có nhiều cố gắngtrong suy nghĩ tìm tòi cách dạy, mặc dù vẫn còn nhiều hạn chế,rất mong sự đóng góp chân thành của BGH, của tất cả thầy cô đồngnghiệp để chất lượng giáo dục trường ta ngày một nâng cao.